Om de milieu-impact van een enorm bedrijf als Vion te begrijpen, moeten we niet alleen het slachten, maar ook het grootbrengen en vervoeren van alle dieren meerekenen. Vion veroorzaakt niet alleen lokaal milieuoverlast (zoals in de provincie Noord-Brabant); het bedrijf laat zijn sporen na tot diep in het Amazonegebied.
Broeikasgassen
Vion rapporteert alleen de CO2 uitstoot van de eigen slachtfabrieken, en komt daarbij op een jaarlijkse uitstoot van 0,18 megaton CO2e per jaar. Als we echter alle uitstoot meetellen, liggen hun jaarlijkse emissies tussen 11,6 (Milieudefensie en hier) en 15,2 megaton (GRAIN en IATP). Volgens een studie van de New York University uit 2021 komt de uitstoot van broeikasgassen door Vion momenteel overeen met 7,5 % van de totale uitstoot van Nederland.
Ondanks de mooie woorden doet Vion juist nauwelijks iets om haar klimaatimpact te verminderen. Het bedrijf wil hooguit de CO₂-voetafdruk van de fabrieksprocessen verminderen, en voorziet juist in een hogere productie.
De tofu mythe
Volgens Vion is de CO2-voetafdruk van Nederlands varkensvlees vergelijkbaar met dat van tofu.
Dit klopt uiteraard niet, varkensvlees is minstens twee keer zo slecht voor het klimaat als tofu. Lees hier onze blog over dit onderwerp.
Andere milieu impact
Poore en Nemecek hebben in hun zeer uitgebreide studie ‘Reducing food’s environmental impacts through producers and consumers’ (Oxford) de milieu-impact van verschillende voedselproducten met elkaar vergeleken. Ook uit deze studie blijkt dat varkens- en koeienvlees naast een hoge CO2 uitstoot, ook een zeer negatieve bijdrage levert aan landverbruik, verzuring, eutrofiëring, en watergebruik.
Daarnaast veroorzaakt de veehouderij fijnstof, zit de mest vol met stikstof en fosfaat, en wordt antibiotica gebruikt. Het oosten van Brabant en het noorden van Limburg is zwaar vervuild door de 16,5 miljard kilo mest die per jaar wordt geproduceerd door alle dieren, ruim een vijfde van alle mest in Nederland.
Toch blijft Vion volhouden dat (Nederlands) vlees klimaatvriendelijk zou zijn.
Voedzaam vlees?
Vion beweert dat ze bijdraagt aan de oplossing van wereldwijde honger (Sustainable Development Goal nummer 1) en dat de eiwitten uit vlees belangrijk zijn voor een gezond dieet.
Vlees en zuivel leveren echter slechts 18% van de mondiale calorieën en 37% van de eiwitten, maar nemen wel 83% van de landbouwgrond in beslag. Vion overdrijft de behoefte aan eiwitten en vermeldt niet dat een veganistische dieet - wat ook eiwit bevat - gezond is en qua voedingswaarde toereikend is.
Watergebruik
Voor een kilo varkensvlees is 6000 liter water nodig. Natuurlijk vereist de productie van plantaardige gewassen ook water, maar dit is aanzienlijk minder dan voor vlees. Voor 1300 calorieën in de vorm van graan is zo’n 500 liter water nodig is.
Het "ultieme kringloopdier"
Volgens de Nederlandse Vakbond van Varkenshouders is het Nederlandse varken een "ultiem kringloopdier. Circa 65% van het varkensvoer in Nederland betreft restproducten van de Nederlandse levensmiddelenindustrie." Dit cijfer is sowieso niet correct, want bijvoorbeeld sojaschroot wordt door de veevoer belangenclub Nevedi gerekend tot bijproduct. Het gebruik van sojaproducten voor veevoer is echter een hoofdoorzaak van de groeiende vraag naar soja. Volgens Natuur en Milieu bestaat het nu gebruikelijke veevoer voor de varkenshouderij grotendeels (91%) uit grondstoffen die speciaal worden geteeld als veevoer voor varkens. In totaal is ongeveer 70% van de grondstoffen van het varkensvoer ook geschikt voor menselijke consumptie of wordt op gronden verbouwd waar ook voedsel voor mensen verbouwd kan worden.
Aangezien er voor 1 kilo varkensvlees zo'n 6,5 kilo plantaardig voedsel nodig is, is het varken dus helemaal geen kringloopdier. Een varken als voedselbron is eerder een zeer inefficiënte manier om kostbaar voedsel en land te gebruiken!
Duurzame soja?
Vion is lid van de Round Table on Responsible Soy Association en zegt dat "de RTRS-certificering strenge eisen omvat inzake het behoud van natuurlijke bossen en andere natuurlijke hulpbronnen".
De beweringen van RTRS zijn echter misleidend en lid zijn van deze vereniging is gewoon weer een greenwashing truc. Ook heeft Vion zich aan deze zogenaamd duurzame soja gecommitteerd voor slechts één specifieke productlijn (Good Farming Star, dat in Nederlandse supermarkten wordt verkocht onder Beter Leven 1*). Zie ook hier.
Vion staat trouwens op nummer 5 van Nederlandse bedrijven die de meeste winst maken op soja uit Brazilië....
Stank en andere overlast
Uiteindelijk is er ook de lokale milieuproblematiek. Omwonenden klagen al jaren over stank en geluidsoverlast en overlast van vrachtwagens. Hoewel Vion aan een natuurgebied grenst (Kampina), en er bezwaar is aangetekend door diverse groepen, mag het bedrijf toch uitbreiden. Ook zijn omwonenden bezorgd over overstromingen van afvalwater die met enige regelmaat plaatsvinden en waarbij vervuild water in sloten en de rivier de Bommel terechtkomt.